آنچه که مردان باید درباره تغذیه قبل لقاح بدانند :
وزن و شاخص توده بدنی (BMI) تأثیر قابل توجهی بر باروری مردان دارد. اضافه وزن و چاقی می‌توانند باعث کاهش کیفیت اسپرم و افزایش استرس شوند که به نوبه خود باعث کاهش سطح تستوسترون و عملکرد باروری می‌شوند. چاقی با ایجاد استرس روانی و اختلالات هورمونی مانند کاهش تستوسترون و تغییر در هورمون‌های LH و FSH، تولید اسپرم را مختل میکند.
استرس نقش مهمی در کاهش باروری مردان دارد، به ویژه استرس مزمن که هورمون کورتیزول را بالا می‌برد و باعث کاهش تولید تستوسترون و کیفیت اسپرم می‌شود. مدیریت استرس با روش‌هایی مانند مدیتیشن یا ورزش می‌تواند به بهبود سلامت باروری کمک کند.
اسید فولیک به عنوان یک مکمل غذایی ضروری برای مردان قبل از بارداری شناخته شده است. مصرف اسید فولیک همراه با دیگر ویتامین‌ها مانند ویتامین C و E و روی می‌تواند کیفیت اسپرم را بهبود بخشد و به سلامت جنین کمک کند.
مصرف نوشابه‌های قندی و مواد غذایی فرآوری شده که شامل قند اضافه شده و چربی‌های ناسالم هستند، می‌تواند به کاهش کیفیت اسپرم منجر شود و باروری مردان را تحت تأثیر منفی قرار دهد
الکل به‌طور مشخص یکی از مواد مضری است که مصرف آن باید قبل از بارداری قطع یا محدود شود، چون می‌تواند کیفیت و تعداد اسپرم را کاهش دهد و سلامت جنین را به خطر اندازد. همچنین مصرف الکل با افزایش استرس و اختلال در تعادل هورمونی مرتبط است
جدول تاثیر مواد بر باروری و منابع آن‌ها:
| ماده | تاثیر در باروری | منابع |
| سلنیوم | بهبود کیفیت و حرکت اسپرم، افزایش زنده مانی اسپرم | گردو برزیلی، جگر، سبوس گندم، خاویار، میگو، قارچ، اسفناج موز،سیر |
| ویتامین سی | آنتی‌اکسیدان قوی، کاهش آسیب اکسیداتیو به اسپرم (ممانعت چسبیدن اسپرم ها بهم ) | مرکبات (پرتقال، لیمو)، فلفل دلمه‌ای، کیوی، توت‌فرنگی |
| ویتامین آ | تاثیر بر سلامت دستگاه تولید مثل و تنظیم هورمون‌ها و ساختن اسپرم | هویج، کدو حلوایی، اسفناج، جگر، تخم‌مرغ ، گوجه فرنگی |
| روی | افزایش سطح تستوسترون، بهبود کیفیت اسپرم و عملکرد پروستات | گوشت قرمز، مرغ، صدف، آجیل، حبوبات |
| ذرات معلق در هوا | کاهش کیفیت اسپرم، تاثیر منفی بر باروری مردانه | آلودگی هوای شهری، دود خودروها و صنایع |
| پلاستیک | مواد شیمیایی در پلاستیک ممکن است به هورمون‌ها آسیب رسانند | ظروف پلاستیکی، بطری‌های آب، بسته‌بندی مواد غذایی، بادکنک ، سفره |
| رزین | آزادسازی ترکیبات مضر که می‌تواند بر باروری تاثیر منفی داشته باشد | رزین‌های صنعتی، مواد کامپوزیت، چسب‌های صنعتی |
| بیسفنول آ | اختلال در هورمون‌ها، کاهش تعداد اسپرم و کیفیت آن | پلاستیک‌های سخت، بطری‌های نوشیدنی، بسته‌بندی مواد غذایی |
| سرب | کاهش تولید اسپرم و مشکلات هورمونی | آب و خاک آلوده، رنگ‌های قدیمی، صنایع فلزات سنگین |
| کادمیوم | آسیب به سلول‌های تولید کننده اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم | دود سیگار، لوازم پلاستیکی، باتری‌ها، فاضلاب صنعتی |
| استروئیدهای غیرجنسی | کاهش تعداد و کیفیت اسپرم، اختلال در عملکرد بیضه‌ها و هورمون‌ها تاثیر منفی بر کبد و کلیه | داروهای بدنسازی، مکمل‌های هورمونی، درمان‌های تستوسترون |
| فیناتیازید | می‌تواند باعث کاهش تولید اسپرم و تغییرات هورمونی شود | داروهای ضدفشار خون (مانند فیناتیازید) |
| داروهای ضد افسردگی | ممکن است باعث کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش کیفیت اسپرم | داروهای روان‌پزشکی مختلف |
| کادمیوم | آسیب به سلول‌های تولیدکننده اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم | دود سیگار، لوازم پلاستیکی، باتری‌ها، فاضلاب صنعتی |
| مس | بیش‌ازحد مس می‌تواند منجر به اختلالات هورمونی و کاهش باروری شود | جگر، صدف، صنعت لعاب و صیقل |
| سموم دفع آفات | اختلال در تعادل هورمونی، کاهش کیفیت و تعداد اسپرم | باقی‌مانده‌های سموم در محصولات کشاورزی |
| دارو ریزش مو( فینااستراید ) | کاهش حجم مایع منی تا 25٪، کاهش تعداد، تحرک و شکل اسپرم در برخی افراد، تاثیرات متغیر با دوز و مدت مصرف، تأثیر کلی بر باروری نامشخص و معمولا خفیف است | داروی تجویزی برای ریزش موی آندروژنیک، به صورت قرص 1 میلی‌گرم |
نقش کبد در باروری و رژیم پاک کننده آن
کبد نقش بسیار مهمی در تنظیم هورمون‌ها و عملکرد کلی بدن دارد که این موضوع تأثیر مستقیم بر باروری مردان می‌گذارد. کبد سالم به متابولیسم و تعادل هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون و استروژن کمک میکند. زمانی که کبد دچار اختلالاتی مانند کبد چرب شود، این تعادل برهم می‌خورد و اثرات منفی مانند کاهش سطح تستوسترون، افزایش استروژن، کاهش میل جنسی، کاهش کیفیت و تعداد اسپرم و حتی مشکلات نعوظ و زودانزالی ایجاد می‌شود. علاوه بر این، کبد وظیفه تصفیه و دفع سموم از بدن را بر عهده دارد و این فرایند برای حفظ سلامت سیستم تولیدمثل حیاتی است.
غذاهای مفید برای تنظیم کبد و باروری مردان
برای بهبود عملکرد کبد و افزایش باروری، مصرف برخی غذاها توصیه می‌شود که به پاکسازی کبد و تنظیم عملکرد آن کمک می‌کنند:
سبزیجات برگ‌دار سبز مانند اسفناج و کلم برک، گل کلم ،بروکلی که سرشار از آنتی‌اکسیدان و کلروفیل هستند.
چغندر که به تصفیه و پاکسازی کبد کمک میکند.
سیر و پیاز که توانایی افزایش تولید آنزیم‌های پاک‌کننده کبد را دارند.
زردچوبه به دلیل خواص ضدالتهابی و تقویت کننده کبد.
ماهی‌های چرب مانند سالمون که حاوی امگا-۳ هستند و التهاب را کاهش می‌دهند.
میوه‌های تازه و حاوی فیبر بالا مانند سیب و پرتقال.
آجیل و دانه‌ها که منبع خوبی از چربی‌های سالم و ویتامین‌ها هستند.
نوشیدن آب کافی و کاهش مصرف غذاهای چرب، پرنمک و فرآوری‌شده به حفظ سلامت کبد کمک میکند.
رعایت این رژیم غذایی می‌تواند به بهبود سلامت کبد، هورمون‌ها و در نهایت باروری مردان کمک کند.
آنتی اکسیدان و 20 منبع مهم آن
آنتی‌اکسیدان‌ها نقش بسیار مهمی در بهبود باروری مردان دارند. رادیکال‌های آزاد که مولکول‌های ناپایداری هستند، می‌توانند به سلول‌های اسپرم آسیب برسانند و باعث کاهش تعداد، کیفیت و تحرک اسپرم‌ها شوند. آنتی‌اکسیدان‌ها این مولکول‌های مضر را خنثی می‌کنند و از آسیب به DNA اسپرم جلوگیری می‌کنند که در نهایت قدرت باروری را افزایش می‌دهند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های آنتی‌اکسیدان می‌تواند باروری مردان با مشکلات کاهش قدرت باروری را تا چهار برابر بهبود بخشد.
منابع غذایی آنتی‌اکسیدان برای مردان
مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها به تقویت باروری کمک میکند. این مواد غذایی شامل موارد زیر هستند:
ویتامین E: موجود در بادام، فندق، روغن‌های گیاهی، اسفناج و کدوحلوایی.
ویتامین C: موجود در مرکبات مانند پرتقال، لیمو، کیوی و توت‌فرنگی.
بتاکاروتن: در هویج، سیب‌زمینی شیرین و کدو تنبل یافت می‌شود.
زینک (روی): در گوشت قرمز، ماهی، تخم‌مرغ و مغزها.
سلنیوم: در آجیل برزیلی، ماهی و تخم‌مرغ.
آلفا لیپوئیک اسید: در اسفناج، کلم بروکلی و گوشت قرمز.
رژیم غذایی سرشار از این مواد می‌تواند سلامت اسپرم را ارتقا داده و به سلامت جنسی مردان کمک میکند
تالیف و جمع آوری :فیروزه روستا ، صبا محسنیان
